در این مقاله، به بررسی جامع بیماری های کلیه خواهیم پرداخت. با علائم هشدار دهنده این بیماری‌ها آشنا خواهیم شد، علل بروز آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم، روش‌های تشخیص را مرور می‌کنیم و در نهایت، به رویکردهای مختلف درمانی خواهیم پرداخت. هدف ما ارائه اطلاعاتی دقیق و قابل فهم برای عموم مردم و همچنین جذب بیمارانی است که با مشکلات مربوط به بیماری های کلیه دست و پنجه نرم می‌کنند، تا با آگاهی کامل‌تری برای حفظ سلامت خود اقدام نمایند.
بیماری های کلیه طیف وسیعی از مشکلات را شامل می‌شود؛ از عفونت‌های ساده و قابل درمان گرفته تا شرایط مزمن و پیچیده‌ای که می‌توانند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهند. سنگ‌های کلیه، عفونت‌های ادراری که به کلیه‌ها سرایت می‌کنند، نارسایی مزمن کلیه، گلومرولونفریت و کیست‌های کلیه تنها نمونه‌هایی از این بیماری‌های متنوع هستند. تشخیص زودهنگام و مدیریت صحیح بیماری های کلیه می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کرده و به حفظ سلامت عمومی بدن کمک شایانی نماید.
آنچه در این مقاله میخوانید
کلیه‌ها و نقش حیاتی آن‌ها در بدن
شاید در نگاه اول، کلیه‌ها تنها دو عضو کوچک به اندازه مشت بسته به نظر برسند که در عمق حفره شکمی ما جای گرفته‌اند. اما این دو واحد تصفیه‌خانه قدرتمند، نقشی به مراتب بزرگ‌تر و حیاتی‌تر از اندازه ظاهری خود در حفظ سلامت و بقای ما ایفا می‌کنند. کلیه‌ها به طور شبانه‌روزی و بی‌وقفه مشغول انجام وظایفی هستند که اختلال در هر یک از آن‌ها می‌تواند به بروز مشکلات جدی و زنجیروار در سراسر بدن منجر شود.
یکی از مهم‌ترین وظایف کلیه‌ها، تصفیه خون است. هر روز، حدود ۱۸۰ لیتر خون از میان میلیون‌ها واحد کوچک تصفیه‌کننده به نام نفرون در کلیه‌ها عبور می‌کند. در این فرآیند پیچیده، مواد زائد و سموم ناشی از متابولیسم بدن، مانند اوره و کراتینین، از خون جدا شده و به همراه آب اضافی به شکل ادرار دفع می‌شوند. این عمل نه تنها بدن را از مواد مضر پاکسازی می‌کند، بلکه به حفظ تعادل شیمیایی خون نیز کمک می‌کند.
علاوه بر تصفیه، کلیه‌ها در تنظیم فشار خون نیز نقش کلیدی دارند. آن‌ها با تولید هورمون‌هایی مانند رنین، میزان سدیم و آب موجود در بدن را کنترل کرده و به این ترتیب، فشار خون را در محدوده سالم نگه می‌دارند. اختلال در عملکرد کلیه‌ها می‌تواند منجر به افزایش فشار خون شود که خود عامل خطر بسیاری از بیماری‌های قلبی و عروقی است.
تولید برخی از هورمون‌های ضروری دیگر نیز از وظایف مهم کلیه‌هاست. به عنوان مثال، هورمون اریتروپویتین که نقش اساسی در تولید گلبول‌های قرمز خون در مغز استخوان دارد، در کلیه‌ها تولید می‌شود. کمبود این هورمون ناشی از مشکلات کلیوی می‌تواند منجر به کم‌خونی شود. همچنین، کلیه‌ها در فعال‌سازی ویتامین D نیز نقش دارند. ویتامین D فعال برای جذب کلسیم و حفظ سلامت استخوان‌ها ضروری است.
علاوه بر موارد ذکر شده، کلیه‌ها در حفظ تعادل الکترولیت‌ها (مانند سدیم، پتاسیم و فسفر) و تنظیم pH خون نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند. این تعادل دقیق برای عملکرد صحیح سلول‌ها و اندام‌های مختلف بدن ضروری است.
با توجه به این نقش‌های حیاتی و گسترده، حفظ سلامت کلیه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. هرگونه اختلال در عملکرد این دو عضو کوچک می‌تواند تاثیرات عمیقی بر سلامت کلی بدن داشته باشد و زمینه‌ساز بروز بیماری های کلیه شود.
انواع شایع بیماری های کلیه
این بیماری‌ها می‌توانند از نظر علت، شدت، علائم و روش‌های درمان با یکدیگر تفاوت‌های قابل توجهی داشته باشند. در این بخش، به بررسی برخی از شایع‌ترین انواع بیماری های کلیه می‌پردازیم:
سنگ کلیه:
سنگ کلیه یکی از دردناک‌ترین و شایع‌ترین بیماری های کلیه است. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که مواد معدنی و نمک‌های موجود در ادرار به هم چسبیده و کریستال‌های سختی را تشکیل می‌دهند. این سنگ‌ها می‌توانند در هر نقطه‌ای از دستگاه ادراری، از کلیه‌ها گرفته تا مثانه، ایجاد شوند. علائم شایع سنگ کلیه شامل درد شدید و قولنجی در پهلو و پشت، انتشار درد به کشاله ران، تکرر ادرار، سوزش هنگام ادرار، تهوع، استفراغ و وجود خون در ادرار است. عوامل مختلفی مانند کم‌آبی بدن، رژیم غذایی نامناسب و برخی شرایط پزشکی می‌توانند خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهند.
عفونت‌های ادراری (UTI) و عفونت کلیه (پیلونفریت):
عفونت‌های ادراری، به ویژه عفونت مثانه (سیستیت)، بسیار شایع هستند. با این حال، اگر این عفونت‌ها به موقع درمان نشوند، می‌توانند به کلیه‌ها صعود کرده و باعث عفونت کلیه یا پیلونفریت شوند. عفونت کلیه یک وضعیت جدی است که می‌تواند منجر به آسیب دائمی کلیه‌ها شود. علائم عفونت کلیه معمولاً شدیدتر از عفونت مثانه است و شامل تب بالا، لرز، درد شدید در پهلو و پشت، تهوع، استفراغ و تکرر ادرار دردناک می‌شود.
نارسایی مزمن کلیه (CKD):
نارسایی مزمن کلیه یک بیماری پیشرونده است که در آن عملکرد کلیه‌ها به تدریج و در طول زمان کاهش می‌یابد. این وضعیت معمولاً ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و فشار خون بالا است که به مرور زمان به کلیه‌ها آسیب می‌رسانند. در مراحل اولیه، نارسایی مزمن کلیه ممکن است علائم واضحی نداشته باشد، اما با پیشرفت بیماری، علائمی مانند خستگی، تورم، تغییر در دفع ادرار، خارش پوست، تنگی نفس و مشکلات گوارشی ظاهر می‌شوند. نارسایی مزمن کلیه در نهایت می‌تواند منجر به نارسایی کامل کلیه شود که در این صورت، دیالیز یا پیوند کلیه برای حفظ حیات ضروری است.
گلومرولونفریت:
گلومرولونفریت به التهاب گلومرول‌ها، واحدهای کوچک تصفیه‌کننده خون در کلیه‌ها، اشاره دارد. این بیماری می‌تواند ناشی از عفونت‌ها، بیماری‌های خودایمنی یا سایر عوامل باشد. علائم گلومرولونفریت می‌تواند شامل وجود خون یا پروتئین در ادرار، تورم (به ویژه در صورت و پاها)، افزایش فشار خون و کاهش حجم ادرار باشد.
کیست‌های کلیه:
کیست‌های کلیه کیسه‌های پر از مایعی هستند که می‌توانند در کلیه‌ها تشکیل شوند. کیست‌های ساده کلیه معمولاً بی‌ضرر هستند و علائمی ایجاد نمی‌کنند. با این حال، بیماری کلیه پلی‌کیستیک یک اختلال ژنتیکی است که باعث رشد تعداد زیادی کیست در کلیه‌ها می‌شود و می‌تواند منجر به بزرگ شدن کلیه‌ها، کاهش عملکرد آن‌ها و سایر مشکلات شود.
این‌ها تنها برخی از شایع‌ترین انواع بیماری های کلیه هستند. در بخش‌های بعدی، به بررسی دقیق‌تر علائم هشدار دهنده، روش‌های تشخیص و رویکردهای درمانی این بیماری‌ها خواهیم پرداخت.
روش‌های درمان سنگ کلیه
درمان سنگ کلیه بسته به اندازه، محل و علائم ایجاد شده توسط سنگ متفاوت است. برای سنگ‌های کوچک، معمولاً توصیه به نوشیدن مایعات فراوان و استفاده از داروهای مسکن برای کنترل درد می‌شود تا سنگ به طور طبیعی دفع شود. با این حال، برای سنگ‌های بزرگ‌تر یا سنگ‌هایی که باعث انسداد، درد غیرقابل تحمل یا عفونت می‌شوند، روش‌های درمانی فعال‌تری مورد نیاز است. یکی از روش‌های پیشرفته و کم‌تهاجمی برای درمان سنگ کلیه، به ویژه سنگ‌های موجود در کلیه و حالب فوقانی، روش RIRS است.
RIRS: جراحی داخل کلیوی رتروگراد با لیزر (Retrograde Intrarenal Surgery with Laser)
روش RIRS یک تکنیک جراحی مدرن است که به منظور برداشتن سنگ‌های کلیه بدون نیاز به برش باز انجام می‌شود. در این روش، جراح از طریق مجرای ادرار (میزراه)، یک وسیله نازک و انعطاف‌پذیر به نام یورتروسکوپ را وارد مثانه و سپس حالب کرده و به داخل کلیه هدایت می‌کند.
در انتهای یورتروسکوپ یک دوربین کوچک و یک فیبر لیزری قرار دارد. دوربین به جراح این امکان را می‌دهد تا به طور مستقیم سنگ را بر روی مانیتور مشاهده کند. سپس، با استفاده از فیبر لیزری، که از طریق یورتروسکوپ به سمت سنگ هدایت می‌شود، سنگ به قطعات بسیار کوچک (مانند شن) تبدیل می‌شود. این قطعات کوچک پس از عمل به طور طبیعی از طریق ادرار دفع خواهند شد.
مزایای روش RIRS:
- کم تهاجمی: عدم نیاز به برش جراحی به معنای درد کمتر، خونریزی کمتر و بهبودی سریع‌تر برای بیمار است.
- دسترسی به سنگ‌های پیچیده: یورتروسکوپ انعطاف‌پذیر امکان دسترسی به سنگ‌های موجود در قسمت‌های مختلف کلیه، به ویژه قطب‌های بالایی و پایینی و همچنین سنگ‌های حالب فوقانی را فراهم می‌کند که ممکن است با روش‌های دیگر به سختی قابل دسترسی باشند.
- ایمنی بالا: این روش معمولاً ایمن است و عوارض جانبی جدی در آن نادر است.
- دوره نقاهت کوتاه: بیماران معمولاً می‌توانند ظرف مدت کوتاهی پس از عمل به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند.
- عدم ایجاد اسکار (جای زخم) خارجی: از آنجایی که هیچ برشی روی پوست ایجاد نمی‌شود، هیچ جای زخمی باقی نمی‌ماند.
موارد کاربرد روش RIRS:
روش RIRS معمولاً برای درمان سنگ‌های کلیه با اندازه متوسط (معمولاً بین ۱ تا ۲ سانتی‌متر) که در کلیه یا قسمت فوقانی حالب قرار دارند و به درمان‌های دارویی یا سنگ‌شکنی برون‌اندامی (ESWL) پاسخ نداده‌اند، استفاده می‌شود. همچنین، در مواردی که بیمار شرایط مناسبی برای سایر روش‌های جراحی باز یا لاپاراسکوپی ندارد، ممکن است RIRS گزینه مناسبی باشد.
مراقبت‌های پس از عمل RIRS:
پس از انجام RIRS، ممکن است بیمار برای مدت کوتاهی نیاز به استفاده از سوند ادراری داشته باشد. همچنین، مصرف مایعات فراوان برای کمک به دفع قطعات کوچک سنگ و جلوگیری از عفونت توصیه می‌شود. ممکن است بیمار برای چند روز پس از عمل کمی درد یا ناراحتی در ناحیه پهلو یا هنگام ادرار کردن احساس کند که معمولاً با داروهای مسکن قابل کنترل است. پیگیری با پزشک برای اطمینان از دفع کامل سنگ‌ها و عدم وجود عوارض احتمالی ضروری است.
روش RIRS یک پیشرفت قابل توجه در درمان سنگ کلیه است که با ارائه یک گزینه کم‌تهاجمی و موثر، به بهبود کیفیت زندگی بسیاری از بیماران کمک کرده است.
دکتر امیر عباس شهدوست و بیماری های کلیه
در مسیر جستجو برای حفظ سلامت کلیه‌ها و درمان موثر بیماری های کلیه، انتخاب یک پزشک متخصص و باتجربه نقش بسزایی ایفا می‌کند. دکتر امیر عباس شهدوست، با سال‌ها تجربه و دانش تخصصی در زمینه نفرولوژی و درمان بیماری های کلیه، به عنوان یکی از متخصصین برجسته در این حوزه شناخته می‌شوند.
دکتر شهدوست با گذراندن دوره‌های تخصصی و کسب مهارت‌های لازم در تشخیص و درمان طیف گسترده‌ای از بیماری های کلیه، از جمله سنگ کلیه، عفونت‌های ادراری و کلیوی، نارسایی مزمن کلیه، گلومرولونفریت و سایر اختلالات عملکردی کلیه‌ها، همواره در تلاش برای ارائه بهترین و به‌روزترین خدمات درمانی به بیماران خود بوده‌اند.
ایشان با بهره‌گیری از دانش علمی روز و استفاده از پیشرفته‌ترین تجهیزات و روش‌های درمانی، از جمله روش‌های کم‌تهاجمی مانند RIRS (که پیش‌تر در این مقاله به آن اشاره شد)، رویکردی جامع و بیمارمحور را در تشخیص و درمان بیماری های کلیه دنبال می‌کنند. دکتر شهدوست با در نظر گرفتن شرایط خاص هر بیمار و ارائه برنامه‌های درمانی فردی، سعی در بهبود کیفیت زندگی و حفظ سلامت کلیه‌های مراجعین خود دارند.
علاوه بر تخصص بالینی، دکتر شهدوست همواره بر اهمیت آگاه‌سازی و آموزش بیماران در مورد بیماری های کلیه و روش‌های پیشگیری از آن‌ها تاکید داشته‌اند. ایشان معتقدند که افزایش آگاهی عمومی می‌تواند نقش مهمی در تشخیص زودهنگام و مدیریت بهتر این بیماری‌ها ایفا کند.
بیمارانی که با مشکلات مربوط به بیماری های کلیه مواجه هستند، می‌توانند با اطمینان خاطر برای تشخیص دقیق و دریافت بهترین مشاوره‌های درمانی به دکتر امیر عباس شهدوست مراجعه نمایند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ساعات کاری، آدرس مطب و نحوه نوبت‌گیری، می‌توانید به صفحه تماس با ما مراجعه فرمایید.
راه‌های ارتباط با دکتر شه دوست
- تماس تلفنی با مطب: برای تعیین وقت ملاقات و کسب اطلاعات بیشتر در مورد ساعات کاری مطب، می‌توانید با شماره تلفن‌های زیر تماس بگیرید:
- مراجعه حضوری به مطب: در صورت تمایل به مراجعه حضوری و دریافت نوبت، می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
