سنگ کلیه یکی از شایع‌ترین مشکلات مجاری ادراری است که در اثر تجمع مواد معدنی و نمک‌ها در کلیه‌ها ایجاد می‌شود. درد شدید پهلو، تهوع، سوزش ادرار و خون در ادرار از جمله علائم آزاردهنده این بیماری هستند. با توجه به تفاوت اندازه سنگ، انتخاب بهترین روش درمان اندازه های مختلف سنگ یکی از چالش‌های درمان این عارضه محسوب می‌شود.
اما خوشبختانه امروزه با پیشرفت علم اورولوژی، روش‌های درمانی بسیار دقیق، ایمن و کم‌تهاجمی برای خارج کردن سنگ‌های کلیه طراحی شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. PCNL یا سنگ‌شکنی از راه پوست یکی از مؤثرترین روش‌های درمانی است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله قصد داریم با نسخه‌های پیشرفته این روش آشنا و بهترین روش درمان اندازه های مختلف سنگ را مورد بررسی قرار دهیم.
آنچه در این مقاله میخوانید
مقدمه‌ای بر PCNL و تحول آن
روش PCNL (سنگ‌شکنی از راه پوست) برای اولین بار در دهه ۱۹۷۰ معرفی شد و انقلابی در درمان سنگ‌های بزرگ کلیوی به وجود آورد. در این روش، پزشک با ایجاد سوراخ کوچکی در پوست کمر، به کلیه دسترسی پیدا کرده و با استفاده از ابزارهای مخصوص، سنگ را خرد کرده و از بدن خارج می‌کند.
با وجود اثربخشی بالا، نسخه کلاسیک PCNL گاهی باعث خونریزی یا درد پس از عمل می‌شد؛ زیرا اندازه مسیر ایجاد شده در کلیه نسبتاً بزرگ بود. برای رفع این مشکلات، متخصصان روش‌های جدیدتر با اندازه‌های کوچکتر معرفی کردند که عبارت‌اند از:
- Mini-PCNL
- Ultra-Mini-PCNL
- Super-Mini-PCNL
در موضوع بهترین روش درمان اندازه های مختلف سنگ باید گفت که این روش‌ها همان اساس PCNL را دارند، اما با ابزارهای ظریف‌تر، دوربین‌های پیشرفته‌تر و برش‌های بسیار کوچکتر انجام می‌شوند.
آشنایی با روش Mini-PCNL
در موضوع بهترین روش درمان اندازه های مختلف سنگ باید گفت که Mini-PCNL نسخه کوچکتر از PCNL سنتی است. در این روش، اندازه مسیر دسترسی به کلیه بین ۱۴ تا ۲۰ فرنچ (Fr) است (هر فرنچ معادل ۰.۳۳ میلی‌متر است). در Mini-PCNL، از تجهیزات باریک‌تر و فیبرهای لیزری برای خرد کردن سنگ‌ها استفاده می‌شود. پزشک می‌تواند با کنترل دقیق‌تر، سنگ‌های کلیه با اندازه بیش از ۱۰ تا ۲۵ میلی‌متر را درمان کند.
| مزایا | معایب |
| برش کوچکتر نسبت به PCNL کلاسیک خونریزی کمتر دوران نقاهت کوتاه‌تر امکان تخلیه کامل سنگ‌های متوسط تا بزرگ درد پس از عمل بسیار کمتر | زمان عمل نسبت به PCNL معمولی کمی طولانی‌تر است. در برخی موارد، حجم تخلیه آب کمتر بوده و دید جراح محدود می‌شود. برای سنگ‌های بسیار بزرگ ممکن است نیاز به روش ترکیبی باشد. |
موارد استفاده
Mini-PCNL معمولاً برای سنگ‌هایی با اندازه ۱ تا ۲.۵ سانتی‌متر مناسب است، به‌ویژه در مواردی که سنگ در کالیس تحتانی کلیه قرار دارد یا زمانی که سنگ‌های متعدد با اندازه متوسط وجود دارند.
آشنایی با روش Ultra-Mini-PCNL
در Ultra-Mini-PCNL، قطر مسیر جراحی باز هم کمتر بوده و معمولاً بین ۱۱ تا ۱۳ فرنچ است. این روش بیشتر برای بیمارانی طراحی شده که سنگ‌های کوچک تا متوسط دارند و نمی‌خواهند تحت عمل‌های تهاجمی قرار گیرند.
| مزایا | معایب |
| تهاجم کمتر نسبت به Mini-PCNL خونریزی بسیار ناچیز بدون نیاز به بخیه یا توب نِفروستومی در بسیاری از موارد درد بعد از عمل تقریباً صفر بستری کوتاه‌مدت (اغلب کمتر از ۲۴ ساعت) | دید جراح محدودتر از Mini-PCNL است. در سنگ‌های بزرگ‌تر از ۱.۵ سانتی‌متر کارایی کمتری دارد. تخلیه قطعات سنگ ممکن است دشوارتر باشد.
|
موارد استفاده
در انتخاب بهترین روش درمان اندازه های مختلف سنگ باید گفت که این روش برای سنگ‌هایی با اندازه ۸ تا ۱۵ میلی‌متر بسیار مناسب است؛ به خصوص زمانی که سنگ به درمان دارویی یا سنگ‌شکنی برون اندامی (ESWL) پاسخ نداده باشد.
آشنایی با روش Super-Mini-PCNL
Super-Mini-PCNL (SMP) جدیدترین نسخه از خانواده PCNL است که در سال‌های اخیر در مراکز پیشرفته اورولوژی دنیا به عنوان بهترین روش درمان اندازه های مختلف سنگ کلیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش قطر مسیر جراحی فقط ۱۰ تا ۱۴ فرنچ است، اما با استفاده از سیستم گردش مایع هوشمند و طراحی ویژه دوربین، میدان دید بسیار عالی فراهم می‌شود.
| مزایا | معایب |
| کوچک‌ترین برش در بین همه روش‌های PCNL خونریزی بسیار کم (تقریباً ناچیز) بدون نیاز به لوله تخلیه (tubeless) مناسب برای کودکان یا افراد با کلیه‌های کوچک امکان بازگشت سریع به فعالیت‌های روزمره | به تجهیزات خاص و پزشک با مهارت بالا نیاز دارد برای سنگ‌های بزرگ‌تر از ۱.۵ سانتی‌متر معمولاً کافی نیست هزینه انجام آن ممکن است کمی بیشتر باشد |
موارد استفاده
بهترین گزینه برای سنگ‌های کوچکتر از ۱۵ میلی‌متر یا درمان سنگ کلیه در کودکان است؛ جایی که هدف، وارد شدن کمترین آسیب و بیشترین میزان دقت در درمان است.
مقایسه Mini، Ultra-Mini و Super-Mini-PCNL
یکی از موارد مهم در انتخاب بهترین روش درمان اندازه های مختلف سنگ کلیه، مقایسه روش‌های PCNL از جنبه‌های مختلف است:
| ویژگی‌ها | Mini-PCNL | Ultra-Mini-PCNL | Super-Mini-PCNL |
| قطر مسیر (فرنچ) | ۱۴–۲۰ فرنچ | ۱۱–۱۳ فرنچ | ۱۰–۱۴ فرنچ |
| اندازه سنگ مناسب | ۱۰–۲۵ میلی‌متر | ۸–۱۵ میلی‌متر | تا ۱۵ میلی‌متر |
| خونریزی | کم | بسیار کم | تقریباً صفر |
| مدت بستری | ۱–۲ روز | کمتر از ۲۴ ساعت | کمتر از ۲۴ ساعت |
| نیاز به لوله تخلیه (نفروستومی) | گاهی دارد | معمولاً ندارد | ندارد |
| مناسب برای | بزرگسالان با سنگ متوسط تا بزرگ | سنگ‌های کوچک تا متوسط | کودکان و سنگ‌های کوچک |
| تجهیزات خاص | متوسط | متوسط | پیشرفته |
انتخاب بهترین روش درمان اندازه های مختلف سنگ کلیه
انتخاب بهترین روش درمان اندازه های مختلف سنگ کلیه به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اندازه و محل سنگ
- جنس سنگ (سخت یا نرم)
- وضعیت عمومی بیمار
- سابقه جراحی‌های قبلی
- تجربه و امکانات مرکز درمانی
به طور کلی برای انتخاب بهترین روش درمان اندازه های مختلف سنگ کلیه می‌توان به جدول زیر مراجعه کرد:
| اندازه سنگ کلیه | روش پیشنهادی درمان |
| کمتر از ۱۰ میلی‌متر | درمان دارویی یا ESWL (سنگ‌شکنی برون اندامی) |
| بین ۱۰ تا ۱۵ میلی‌متر | Super-Mini-PCNL یا Ultra-Mini-PCNL |
| بین ۱۵ تا ۲۵ میلی‌متر | Mini-PCNL |
| بیشتر از ۲۵ میلی‌متر | PCNL کلاسیک یا ترکیب Mini-PCNL با RIRS |
دکتر امیر عباس شه دوست به عنوان بهترین متخصص اورولوژی در شهر اراک، از تجربه و تخصص بالایی در درمان سنگ کلیه برخوردار است. دکتر شه دوست با توجه به دانش بالای خود در روش‌های نوین درمان و همچنین بهره‌مندی از تجهیزات تشخیصی و درمانی پیشرفته می‌تواند بهترین روش درمان اندازه های مختلف سنگ کلیه را با توجه به عوامل مختلف انتخاب کرده و برای درمان مورد استفاده قرار دهد.
راه‌های ارتباط با دکتر شه دوست
- مراجعه حضوری به مطب: در صورت تمایل به مراجعه حضوری و دریافت نوبت، می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
- مراجعه حضوری به مطب: در صورت تمایل به مراجعه حضوری و دریافت نوبت، می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
- تماس تلفنی با مطب: برای تعیین وقت ملاقات و کسب اطلاعات بیشتر در مورد ساعات کاری مطب، می‌توانید با شماره تلفن‌های زیر تماس بگیرید:
- مراجعه حضوری به مطب: در صورت تمایل به مراجعه حضوری و دریافت نوبت، می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
