یکی از شایع‌ترین مشکلات و بیمار‌ی‌ها که دستگاه ادراری بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد، سنگ کلیه است. این بیماری در افرادی که به آن دچار می‌شوند، با درد شدید در ناحیه پهلو یا پشت همراه است. یکی از درمان‌های رایج برای این عارضه، لیزر است که می‌تواند سنگ را خرد یا پودر کند.
داستینگ یا تکه تکه کردن؟ کدام گزینه بهتر است؟ این سوالی است که در خصوص درمان سنگ کلیه با لیزر مطرح می‌شود. لیزر یک روش غیر تهاجمی و نوین است که می‌تواند سنگ را خرد یا پودر کرده تا امکان دفع آن به صورت طبیعی از طریق مجاری ادراری وجود داشته باشد.
در این مقاله به این سوال که داستینگ یا تکه تکه کردن، کدام گزینه بهتر است پاسخ داده و مزایا و معایب این دو روش را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
آنچه در این مقاله میخوانید
آشنایی با درمان لیزری سنگ کلیه
همانطور که اشاره شد برای داستینگ یا تکه تکه کردن از درمان لیزری سنگ کلیه به عنوان یکی از روش‌های نوین و کم تهاجمی استفاده می‌شود. در این روش از یک نوع لیزر به نام هولمیوم یا Holmium:YAG استفاده می‌شود. این لیزر انرژی نوری بسیار دقیق تولید می‌کند که می‌تواند سنگ‌های تشکیل شده در کلیه و مجاری ادراری را بدون آسیب به بافت‌های اطراف خرد کند. لیزر هولمیوم از طریق دستگاهی به نام یورتروسکوپ به داخل بدن وارد شده و نور لیزر آن به صورت مستقیم روی سنگ تابانده می‌شود. از مهم‌ترین مزایای این روش میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- حداقل تهاجم و بدون نیاز به برش جراحی
- مناسب برای انواع سنگ‌ها (کلسیمی، اسید اوریکی، سیستینی و…)
- کاهش احتمال بازگشت سنگ
- بهبودی سریع‌تر بیمار
- قابلیت استفاده در هر نقطه از دستگاه ادراری (کلیه، حالب یا مثانه)
داستینگ (Dusting) چیست؟
برای انتخاب داستینگ یا تکه تکه کردن در درمان لیزری سنگ کلیه، ابتدا باید با این مفاهیم آشنا شد. هدف از روش داستینگ، پودر کردن سنگ به ذرات بسیار ریز (مانند گرد و غبار) است. در این حالت، پزشک از تنظیمات خاصی روی دستگاه لیزر استفاده می‌کند تا سنگ‌ها بدون ایجاد قطعات بزرگ، به ذرات بسیار ریز تبدیل شوند تا امکانم دفع طبیعی آن‌ها از بدن فراهم شود. از مهم‌ترین ویژگی‌های داستینگ میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کم بودن انرژی لیزر
- بالا بودن فرکانس یا تکرار شلیک
- عدم باقی ماندن قطعه بزرگ از سنگ
- زمان عمل طولانی‌تر
- عدم نیاز به استفاده از سبد برای خارج کردن قطعات
هدف اصلی از داستینگ این است که سنگ آنقدر ریز شود که بیمار بتواند به راحتی و بدون درد، با ادرار آن را دفع کند. به همین دلیل این روش بیشتر برای سنگ‌های نرم یا متوسط کاربرد دارد.
تکه تکه کردن (Fragmentation) چیست؟
در پاسخ به این سوال که داستینگ یا تکه تکه کردن؟ کدام گزینه بهتری است؟ باید گفت که در تکه تکه کردن لیزر به گونه‌ای تنظیم می‌شود که سنگ را به قطعات کوچک‌تر خرد کند. سپس این قطعات توسط ابزار مخصوص (مانند سبد سنگ‌گیر) از بدن خارج می‌شوند. از مهم‌ترین ویژگی‌های تکه تکه کردن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بالا بودن انرژی لیزر
- بالا بودن فرکانس شلیک
- کوتاه‌تر بودن زمان عمل
- نیاز به جمع‌آوری و خارج کردن تکه‌ها
در این روش، پزشک قصد دارد در یک جلسه تمام سنگ‌ها را از بدن خارج کند. بنابراین، برخلاف داستینگ، بیمار نیازی به دفع ذرات از طریق ادرار ندارد. این روش برای سنگ‌های سخت و بزرگ‌تر از ۱ سانتیمتر مناسب‌تر است.
مقایسه داستینگ و تکه تکه کردن
در انتخاب بین داستینگ یا تکه تکه کردن، باید این دو روش از جنبه‌های مختلف مورد بررسی و مقایسه قرار بگیرند. در جدول زیر میتوان مقایسه این دو روش را به صورت مختصر مشاهده کرد:
| ویژگی | داستینگ | تکه‌تکه کردن |
| هدف اصلی | پودر کردن کامل سنگ | خرد کردن سنگ به قطعات قابل برداشت |
| انرژی لیزر | پایین (۰.۲ تا ۰.۸ ژول) | بالا (۱ تا ۲ ژول) |
| فرکانس شلیک | بالا (۳۰ تا ۸۰ هرتز) | پایین (۱۰ تا ۲۰ هرتز) |
| زمان عمل | طولانی‌تر | کوتاه‌تر |
| نیاز به ابزار کمکی (سبد) | ندارد | دارد |
| دفع سنگ بعد از عمل | با ادرار انجام می‌شود | در همان عمل خارج می‌شود |
| احتمال بازگشت سنگ | کمتر | کمی بیشتر |
| مناسب برای سنگ‌های | نرم، کوچک، غیرکلسیمی | سخت، بزرگ، کلسیمی |
| احتمال انسداد حالب پس از عمل | پایین | ممکن است در برخی موارد بالا باشد |
بهترین تنظیمات لیزر برای سنگ‌های سخت و نرم
یکی از معیارهای مهم در انتخاب بین داستینگ یا تکه تکه کردن، تنظیمات لیزر است. با توجه به اینکه هر کدام از این روش‌های برای درجه سختی خاصی از سنگ کاربرد دارند، تنظیمات دقیق لیزر از اهمیت زیادی برخوردار است.
برای سنگ‌های نرم
سنگ‌های نرم معمولاً از جنس اسید اوریکی یا استرووایتی هستند که به راحتی شکسته می‌شوند. بهترین تنظیمات لیزر برای این نوع سنگ‌ها در روش داستینگ به شرح زیر است:
- انرژی ۰.۲ تا ۰.۶ ژول
- فرکانس: ۳۰ تا ۸۰ هرتز
- مدت پالس: بلند (Long Pulse)
- حالت کاری: تماس مستقیم با سطح سنگ
برای سنگ‌های سخت
سنگ‌های سخت معمولاً از جنس کلسیم اگزالات مونو هیدرات یا سیستینی هستند که مقاومت زیادی دارند.
برای این نوع سنگ‌ها، روش تکه تکه کردن گزینه بهتری محسوب می‌شود. تنظیمات لیزر برای تکه تکه کردن سنگ‌های سخت به شرح زیر است:
- انرژی: ۱ تا ۲ ژول
- فرکانس: ۱۰ تا ۲۰ هرتز
- مدت پالس: کوتاه (Short Pulse)
- فاصله نوک فیبر از سنگ: کمی بیشتر از حالت تماس مستقیم
داستینگ یا تکه تکه کردن؟ کدام روش بهتری است؟
یکی دیگر از نکاتی که در انتخاب داستینگ یا تکه تکه کردن در درمان لیزری سنگ کلیه باید مورد توجه قرار بگیرد، مزایا و معایب هر کدام از این روش‌ها است.
| داستینگ | تکه تکه کردن | ||
| مزایا | معایب | مزایا | معایب |
| -کاهش احتمال آسیب به بافت اطراف -عدم نیاز به سبد سنگ‌گیر -مناسب برای بیماران با سنگ‌های متعدد یا پراکنده -کاهش احتمال باقی ماندن سنگ‌های بزرگ‌تر -خروج طبیعی سنگ بدون جراحی مجدد | -زمان عمل طولانی‌تر -احتمال حرکت سنگ‌ها در حین پودر شدن -نیاز به همکاری بیمار برای مصرف مایعات زیاد پس از عمل -احتمال باقی ماندن ذرات ریز در کلیه
| -تخلیه سریع و کامل سنگ‌ها در همان جلسه -مناسب برای سنگ‌های سخت و بزرگ -کاهش احتمال انسداد حالب در آینده -کوتاه بودن زمان عمل
| -نیاز به ابزار جانبی (سبد، پنس و…) -احتمال آسیب مکانیکی به حالب هنگام جمع‌آوری تکه‌ها -هزینه بیشتر نسبت به داستینگ
|
آیا امکان ترکیب دو روش وجود دارد؟
در انتخاب بین داستینگ یا تکه تکه کردن باید گفت که در سال‌های اخیر، برخی پزشکان از ترکیب هر دو روش استفاده می‌کنند. به این صورت که ابتدا سنگ با انرژی بالا تکه تکه شده و سپس با کاهش انرژی و افزایش فرکانس، سنگ‌های باقیمانده داستینگ می‌شوند. ترکیب این دو روش باعث می‌شود که هم سنگ‌های بزرگ حذف شوند و هم ذرات ریز در بدن باقی نمانند. همین موضوع باعث شده که روش ترکیبی در حال حاضر یکی از بهترین انتخاب‌ها برای سنگ‌هایی با اندازه متوسط تا بزرگ محسوب شود.
در انتخاب بین داستینگ یا تکه تکه کردن در درمان لیزری سنگ کلیه، علاوه بر عواملی مانند جنس سنگ، محل قرارگیری و اندازه عامل مهم دیگری مانند تجربه و تخصص پزشک از اهمیت زیادی برخوردار است. دکتر امیر عباس شه دوست با تجربه و تخصص بالا در زمینه درمان سنگ کلیه با استفاده از لیزر به صورت داستینگ و تکه تکه کردن، قادر است با توجه به شرایط و شدت بیماری یکی از این دو روش یا ترکیب آن‌ها را به منظور درمان سنگ کلیه در افراد مبتلا بکار گیرد.
راه‌های ارتباط با دکتر شه دوست
مراجعه حضوری به مطب: در صورت تمایل به مراجعه حضوری و دریافت نوبت، می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
مراجعه حضوری به مطب: در صورت تمایل به مراجعه حضوری و دریافت نوبت، می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
- تماس تلفنی با مطب: برای تعیین وقت ملاقات و کسب اطلاعات بیشتر در مورد ساعات کاری مطب، می‌توانید با شماره تلفن‌های زیر تماس بگیرید:
- مراجعه حضوری به مطب: در صورت تمایل به مراجعه حضوری و دریافت نوبت، می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
