سنگ کلیه یکی از بیماری‌های شایع دستگاه ادراری است که ممکن است بسیاری از افراد در طول زندگی خود حداقل یک بار آن را تجربه کنند. با توجه به به اندازه و محل سنگ، روش‌های درمانی متفاوتی از جمله درمان سنگ کلیه با لیزر وجود دارد که توسط پزشکان متخصص مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در گذشته اغلب بیماران برای خارج کردن سنگ‌های بزرگ مجبور به عمل جراحی باز بودند، اما امروزه روش‌های کم‌تهاجمی مانند RIRS یا همان درمان سنگ کلیه با لیزر جایگزین شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند، این روش‌ها به دلیل اثربخشی بالاتر و دوره نقاهت کوتاه‌تر بسیار مورد توجه قرار دارند.
در این مقاله با عمل ریرس به عنوان یکی از بهترین روش‌های درمان سنگ کلیه آشنا شده و مزایا و معایب این روش را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
آنچه در این مقاله میخوانید
RIRS چیست؟
RIRS مخفف عبارت Retrograde Intra-Renal Surgery به معنای جراحی درون کلیه به روش رتروگراد است. در این روش، پزشک بدون نیاز به برش جراحی، با استفاده از دستگاهی به نام یورتروسکوپ انعطاف‌پذیر از طریق مجرای ادرار وارد مثانه و سپس حالب شده و به این شکل به فضای داخل کلیه‌ها دسترسی پیدا می‌کند.
در درمان سنگ کلیه با لیزر یا ریرس، زمانی که سنگ در کلیه دیده شود، پزشک با استفاده از لیزر هولمیوم (Holmium Laser) سنگ را به قطعات بسیار ریز خرد می‌کند. سپس پزشک می‌تواند این خرده‌سنگ‌ها را با کمک ابزار مخصوص خارج کرده یا قطعات به قدری خرد شده‌اند که خود به خود از طریق ادرار دفع خواهند شد.
چه کسانی کاندید درمان سنگ کلیه با لیزر هستند؟
روش RIRS یا درمان سنگ کلیه با لیزر، یک روش درمانی است که برای بسیاری از بیماران قابل استفاده است؛ اما این پزشک متخصص است که باید بر اساس شرایط بیمار تصمیم‌گیری نهایی برای استفاده از این روش را انجام دهد. در خصوص کاندیداهای مناسب درمان با این روش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افراد دارای سنگ کلیه با اندازه بین ۱ تا ۲ سانتی‌متر
- بیماران دارای سنگ کلیه سخت یا مقاوم به سایر روش‌ها
- عدم امکان انجام جراحی باز یا PCNL (سنگ‌شکنی از راه پوست) در افراد به دلیل شرایط پزشکی و جسمی
- بیماران با سنگ‌های موجود در نواحی خاص کلیه
مراحل درمان سنگ کلیه با لیزر (RIRS)
در دنیای امروز درمان سنگ کلیه با لیزر یا RIRS یکی از روش‌های معمول درمان این عارضه به حساب می‌آید. این روش در چند مرحله توسط پزشک متخصص انجام می‌شود. مراحل انجام این روش درمانی به شرح زیر است:
- آماده‌سازی بیمار: در این مرحله برخی اقدامات از جمله آزمایش خون و ادرار، سی‌تی‌اسکن یا سونوگرافی برای تعیین محل دقیق سنگ و تجویز آنتی‌بیوتیک در صورت لزوم انجام می‌گیرد تا بیمار آمادگی کامل برای انجام عمل پیدا کند.
- بیهوشی: با اینکه عمل ریرس یک روش کم تهاجمی در درمان سنگ کلیه محسوب می‌شود اما به طور معمول تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. در این مرحله متخصص بیهوشی، با استفاده از دارو بیمار را بیهوش می‌کند.
- ورود به مجاری ادراری: در این مرحله پزشک یورتروسکوپ انعطاف‌پذیر را از طریق مجرای ادرار وارد کرده و به سمت کلیه هدایت می‌کند.
- خرد کردن سنگ با لیزر: در این مرحله پزشک از لیزر هولمیوم استفاده کرده و سنگ درون کلیه را به قطعات ریز تبدیل می‌کند.
پس از انجام این مراحل، پزشک متخصص می‌تواند از ابزار مخصوص استفاده کرده و سنگ‌های خرد شده را از داخل کلیه خارج کند. در صورتی که قطعات به حد کافی خرد شده باشند، می‌توان اجازه داد که سنگ‌ها به صورت طبیعی از طریق مجاری ادراری دفع شوند. در برخی موارد پزشک متخصص به منظور باز ماندن مسیر ادرار و تسریع دفع سنگ‌ها یک استنت یا لوله پلاستیکی موقت در حالب قرار می‌دهد.
مزایای درمان سنگ کلیه با لیزر چیست؟
از مهم‌ترین مزایای RIRS یا درمان سنگ کلیه با لیزر که به عنوان یکی از بهترین روش‌های درمانی در دنیای امروز شناخته می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم نیاز به برش جراحی
- خونریزی بسیار کم یا بدون خونریزی
- مدت بستری کوتاه (معمولاً یک روز)
- دوره نقاهت کوتاه و بازگشت سریع به زندگی روزمره
- قابلیت درمان سنگ‌های سخت و مقاوم
- امکان دسترسی به سنگ‌های موجود در مناطق دشوار کلیه
درمان سنگ کلیه با لیزر چه محدودیت‌هایی دارد؟
روش RIRS به عنوان یکی از کاربردی‌ترین و بهترین روش‌های درمان سنگ کلیه، با یک سری معایب و محدودیت‌ها همراه است که در زمان انتخاب این روش برای درمان باید مورد توجه قرار بگیرند:
- نیاز به بیهوشی عمومی
- احتمال عفونت یا تب پس از عمل
- امکان باقی ماندن خرده‌سنگ‌ها و نیاز به تکرار عمل
- هزینه بالاتر نسبت به سایر روش‌ها
مراقبت‌های بعد از درمان سنگ کلیه با لیزر چیست؟
روش ریرس برای درمان سنگ کلیه یک روش کم تهاجمی بوده که عوارض حداقلی به همراه دارد. با این حال در صورتی که بیماران یک سری نکات را پس از این عمل مورد توجه قرار دهند، می‌توانند از بروز عوارض آن جلوگیری نمایند:
- مصرف مایعات فراوان برای دفع سریع‌تر خرده‌سنگ‌ها
- مصرف داروهای آنتی‌بیوتیک یا ضد درد طبق تجویز پزشک
- اجتناب از فعالیت سنگین به مدت یک هفته
- پیگیری آزمایش‌ها و تصویربرداری برای اطمینان از خروج کامل سنگ
عوارض احتمالی RIRS چیست؟
با اینکه RIRS یک روش ایمن محسوب می‌شود، اما مانند هر عمل دیگری ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد. این عوارض به طور معمول خفیف بوده و پس از مدتی رفع می‌شوند:
- درد یا سوزش هنگام ادرار
- خون در ادرار (معمولاً موقتی)
- عفونت مجاری ادراری
- آسیب به حالب یا کلیه (نادر)
در صورت بروز علائمی مانند تب بالا، خونریزی شدید یا درد غیرقابل تحمل پس از درمان سنگ کلیه با لیزر، بیمار باید به سرعت به پزشک مراجعه کرده و تحت معاینه قرار بگیرد.
تفاوت RIRS با سایر روش‌های درمان سنگ کلیه
در جدول زیر می‌توان تفاوت‌های درمان سنگ کلیه به روش RIRS را با سایر روش‌های درمانی مشاهده کرد:
| روش درمان | نحوه انجام | میزان تهاجم | مدت بستری | مناسب برای |
| RIRS | ورود از طریق مجرای ادرار و خرد کردن سنگ با لیزر | کم‌تهاجمی | یک روز | سنگ‌های ۱-۲ سانتی‌متر |
| PCNL | سوراخ کوچک در پوست و ورود به کلیه | نیمه‌تهاجمی | ۲-۳ روز | سنگ‌های بزرگ‌تر از ۲ سانتی‌متر |
| ESWL | امواج شوک از بیرون بدن | غیرتهاجمی | بدون بستری | سنگ‌های کوچک‌تر از ۱.۵ سانتی‌متر |
| جراحی باز | برش شکمی و خروج مستقیم سنگ | تهاجمی | چند روز | موارد خاص یا شکست سایر روش‌ها |
راه‌های ارتباط با دکتر شه دوست
مراجعه حضوری به مطب: در صورت تمایل به مراجعه حضوری و دریافت نوبت، می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
مراجعه حضوری به مطب: در صورت تمایل به مراجعه حضوری و دریافت نوبت، می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
- تماس تلفنی با مطب: برای تعیین وقت ملاقات و کسب اطلاعات بیشتر در مورد ساعات کاری مطب، می‌توانید با شماره تلفن‌های زیر تماس بگیرید:
- مراجعه حضوری به مطب: در صورت تمایل به مراجعه حضوری و دریافت نوبت، می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
