یکی از بیماری‌های شایع در مردان که ارتباط مستقیم با ناباروری دارد، واریکوسل است. ارتباط بین واریکوسل و ناباروری به دلیل گشاد شدن وریدها در بیضه مردان است. در اغلب موارد این بیماری بدون علامت بوده و می‌تواند باعث ایجاد ناباروری در مردان شود.
بر اساس مطالعات پزشکی گسترده‌ای که انجام شده، در حدود ۱۵ درصد از مردان به بیماری واریکوسل مبتلا هستند. این عارضه مسئول اصلی ناباروری در ۴۰ درصد از مردانی است که از این مشکل رنج می‌برند. همین موضوع نشان می‌دهد که ناباروری و واریکوسل ارتباط نزدیکی با هم دارند.
در این مقاله قصد داریم با واریکوسل و عوارض آن در مردان آشنا شده و راه‌های درمان این عارضه از طریق جراحی را مورد بررسی قرار دهیم.
آنچه در این مقاله میخوانید
واریکوسل چیست؟
به منظور درک بهتر رابطه واریکوسل و ناباروری، باید با این بیماری و علت بروز آن آشنا شد. واریکوسل به گشاد شدن غیرطبیعی رگ‌های شبکه پامپینی‌فرم در کیسه بیضه مردان گفته می‌شود. این عارضه شباهت زیادی به واریس پا دارد و بیشتر در بیضه سمت چپ ایجاد می‌شود؛ با این حال ممکن است هر دو سمت یا در موارد نادر سمت راست را نیز درگیر کند. از مهم‌ترین و شایع‌ترین علائم واریکوسل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس درد یا سنگینی در بیضه
- کاهش حجم بیضه در سمت مبتلا
- مشاهده رگ‌های برجسته و پیچ‌خورده
- ناباروری یا اختلال در آزمایش اسپرم
ارتباط واریکوسل و ناباروری
همانطور که در بحث ناباروری مردان اشاره شد، یکی از مهم‌ترین دلایل بروز این مشکل ابتلا به واریکوسل است. یکی از اصلی‌ترین عوارض واریکوسل در مردان، اختلال در تولید اسپرم است. این بیماری باعث افزایش دمای بیضه، تجمع مواد سمی و اختلال در خون‌رسانی می‌شود که نتیجه آن کاهش کیفیت اسپرم‌ها است. در واقع ارتباط واریکوسل و ناباروری، تأثیرگذاری این بیماری بر پارامترهای اسپرم است. از جمله این اثرات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاهش تعداد اسپرم (Oligospermia)
- کاهش تحرک اسپرم (Asthenospermia)
- افزایش درصد اسپرم‌های غیرطبیعی (Teratospermia)
همه اثرات واریکوسل بر پارامترهای اسپرم در بدن مردان که در بالا اشاره شد می‌توانند در نهایت منجر به ناباروری شده یا شانس باروری طبیعی را تا حد زیادی کاهش دهند.
چه زمانی عمل واریکوسل لازم است؟
یکی از موضوعاتی که در مورد واریکوسل و ناباروری باید مورد توجه قرار بگیرد، این است که همه مردان مبتلا به این بیماری نیاز به جراحی برای درمان مشکل ندارند. در صورتی که مردان شرایط زیر را دارا باشند، کاندید مناسب برای عمل واریکوسل هستند:
- ناباروری اثبات شده: در صورتی که یک زوج پس از یک سال تلاش برای بارداری به نتیجه نرسند و آزمایش‌ها نشان دهد که مرد دچار واریکوسل و اختلال در اسپرم است، برای درمان باید جراحی انجام دهد.
- اختلال در آزمایش اسپرم: در صورتی که آزمایش نشان دهد که تعداد، تحرک یا شکل اسپرم‌ها کاهش یافته، برای بهبود کیفیت اسپرم‌ها باید جراحی انجام شود.
- کوچک شدن بیضه: در صورتی که واریکوسل منجر به آتروفی بیضه (کاهش حجم بیضه) شده باشد، بهترین راه درمان، جراحی است.
- درد یا ناراحتی شدید: در صورتی که مردان درد یا احساس سنگینی در بیضه داشته باشند، حتی اگر مشکل ناباروری نداشته باشند، باید برای درمان جراحی انجام دهند.
انواع روش‌های جراحی واریکوسل
با توجه به رابطه واریکوسل و ناباروری در مردان، یکی از روش‌ها درمان این عارضه، عمل جراحی است. جراحی واریکوسل به روش‌های مختلفی قابل انجام است که پس از بررسی پزشک و با توجه به شدت عارضه، بهترین روش عمل انتخاب شده و برای درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. انواع روش‌های جراحی واریکوسل به شرح زیر است:
- جراحی واریکوسل باز: در این روش جراح چند برش کوچک در نقاط مختلف ایجاد کرده و به این وسیله سیاهرگ‌هایی که باعث ایجاد واریکوسل شده‌اند را شناسایی کرده و می‌بندد.
- عمل واریکوسل میکروسکوپی (Microsurgical Varicocelectomy): در این روش واریکوسلکتومی چند برش کوچک توسط جراح در ناحیه بالای کشاله ران ایجاد می‌شود. پس از ایجاد برش‌ها جراح برای مشاهده سیاهرگ‌ها از یک میکروسکوپ قوی استفاده کرده و با استفاده از ابزارهای مخصوص جراحی را ادامه می‌دهد.
- جراحی واریکوسل لاپاراسکوپی: این روش واریکوسلکتومی به عنوان رایج‌ترین روش درمان محسوب می‌شود. در این روش ابتدا بیمار به صورت کامل بیهوش شده و جراح چند برش کوچک در ناحیه پایین شکم ایجاد می‌کند. پس از ایجاد برش، لاپاراسکوپ توسط جراح از طریق برش‌ها به منظور بررسی سیاهرگ‌های بیضه وارد بدن می‌شود. در نهایت جراح از ابزارهای مخصوص استفاده کرده و جراحی را ادامه می‌دهد.
نتایج عمل واریکوسل
رابطه واریکوسل و ناباروری در مردان باعث شده که از روش‌های جراحی برای درمان این عارضه استفاده شود. نتایج جراحی به عوامل مختلفی از جمله سن بیمار، شدت بیماری و وضعیت اولیه اسپرم‌ها بستگی دارد. به طور کلی از مهم‌ترین نتایج انجام این عمل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود کیفیت اسپرم: در بیش از ۶۰ درصد بیماران، کیفیت اسپرم‌ها بهبود می‌یابد. در نتیجه این عمل افزایش تعداد اسپرم، تحرک بهتر و کاهش ناهنجاری‌های شکلی نیز گزارش شده است.
- افزایش شانس باروری: پس از عمل واریکوسل نرخ بارداری طبیعی، بین ۳۰ تا ۵۰ درصد افزایش می‌یابد. حتی در مواردی که بارداری طبیعی رخ ندهد، بهبود کیفیت اسپرم می‌تواند شانس موفقیت در روش‌های کمک باروری مانند IVF و ICSI را بالا ببرد.
- کاهش درد و ناراحتی: اکثر بیماران پس از جراحی، بهبود چشمگیری در درد یا احساس سنگینی بیضه تجربه می‌کنند.
عوارض احتمالی عمل واریکوسل
در مبحث واریکوسل و ناباروری باید به این موضوع اشاره کرد که در عمل واریکوسل مانند هر روش جراحی دیگر، امکان بروز برخی عوارض وجود دارد. از مهم‌ترین عوارض احتمالی عمل واریکوسل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عود مجدد واریکوسل
- هیدروسل (تجمع مایع اطراف بیضه)
- عفونت یا خونریزی خفیف
- آسیب به رگ‌های لنفاوی
مراقبت‌های بعد از عمل واریکوسل
برخی نکات مراقبتی وجود دارد که اگر افراد پس از عمل واریکوسل به این نکات توجه داشته باشند، می‌توانند از بروز عوارض احتمالی جلوگیری کرد و همچنین روند بهبودی را سرعت بخشند. این نکات به شرح زیر هستند:
- استراحت ۲ تا ۳ روز پس از جراحی
- اجتناب از فعالیت سنگین تا ۲ هفته
- استفاده از داروهای تجویز شده برای کاهش درد
- مراجعه منظم به پزشک برای بررسی روند بهبود
تجربه و تخصص پزشک متخصص اورولوژی در تشخیص واریکوسل و ناباروری و همچنین انتخاب بهترین روش درمان از اهمیت زیادی برخوردار است. دکتر امیر عباس شه دوست یکی از بهترین متخصصین اورولوژی در شهر اراک است که با تکیه بر تجربه و تخصص خود و همچنین استفاده از تجهیزات و روش‌های نوین می‌تواند ابتلای مردان به واریکوسل را تشخیص داده و با توجه به شرایط بیمار و شدت علائم، بهترین روش جراحی را برای درمان این عارضه انتخاب نماید.
راه‌های ارتباط با دکتر شه دوست
مراجعه حضوری به مطب: در صورت تمایل به مراجعه حضوری و دریافت نوبت، می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
مراجعه حضوری به مطب: در صورت تمایل به مراجعه حضوری و دریافت نوبت، می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
- تماس تلفنی با مطب: برای تعیین وقت ملاقات و کسب اطلاعات بیشتر در مورد ساعات کاری مطب، می‌توانید با شماره تلفن‌های زیر تماس بگیرید:
- مراجعه حضوری به مطب: در صورت تمایل به مراجعه حضوری و دریافت نوبت، می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
