یکی از بیماری‌های شایع در دنیا که میلیون‌ها نفر با آن مواجه هستند، سنگ کلیه است که در صورت بی‌توجهی و عدم انجام اقدامات درمانی لازم می‌تواند عوارض و آسیب‌های شدید به همراه داشته باشد. امروزه روش‌های درمانی متعددی برای رفع این عارضه وجود دارد که روش درمان سنگ کلیه بدون برش و بخیه بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
در گذشته اصلی‌ترین و تنهاترین روش درمان سنگ‌های بزرگ، جراحی باز بود؛ روشی که با درد، بخیه و دوران نقاهت طولانی همراه بود. اما امروزه با پیشرفت علم پزشکی، روش‌هایی ابداع شده که بدون نیاز به برش یا بخیه، می‌توانند سنگ کلیه را به طور مؤثر درمان کنند.
در این مقاله قصد داریم با بهترین روش‌های درمان سنگ کلیه بدون برش و بخیه آشنا شده و مزایا و معایب هر کدام از این روش‌ها را مورد بررسی قرار دهیم.
آنچه در این مقاله میخوانید
درمان سنگ کلیه بدون برش و بخیه؛ رؤیا یا واقعیت؟
در گذشته درمان سنگ کلیه محدود به جراحی باز بود؛ در این روش، پزشک با ایجاد شکاف در پهلو یا پشت، به صورت مستقیم به کلیه دسترسی پیدا می‌کرد تا بتواند سنگ را خارج کند. اما امروزه با پیشرفت چشمگیر فناوری‌های اندوسکوپی و لیزری در علم پزشکی، پزشکان قادر هستند از روش‌های درمان سنگ کلیه بدون برش و بخیه استفاده کنند. سه روش اصلی این نوع درمان به شرح زیر است:
- RIRS (Retrograde Intrarenal Surgery)
- SWL (Shock Wave Lithotripsy)
- PCNL (Percutaneous Nephrolithotomy)
روش اول: RIRS، جراحی درون‌کلیوی از راه مجرا
روش RIRS یا جراحی درون‌کلیوی رتروگراد یکی از مدرن‌ترین روش‌های درمان سنگ کلیه بدون برش و بخیه به حساب می‌آید. در این روش، بدون هیچگونه برش روی پوست بدن پزشک می‌تواند با استفاده از یک دوربین بسیار ظریف (اورِتِروسکوپ انعطاف‌پذیر) از طریق مجرای ادرار و مثانه وارد حالب و سپس کلیه شود. در ادامه با کمک لیزر هولمیوم، سنگ به قطعات بسیار ریز تبدیل شده تا بدن بتواند آن‌ها را به صورت طبیعی و از طریق مجاری ادراری دفع کند. مزایا و معایب این روش درمان سنگ کلیه بدون برش و بخیه به شرح جدول زیر است:
| مزایای RIRS | معایب RIRS |
| بدون نیاز به برش و بخیه مناسب برای بیماران با شرایط خاص (چاقی، دیابت، مشکلات انعقادی) دوران نقاهت بسیار کوتاه (اغلب ترخیص در همان روز یا روز بعد) درد و خونریزی ناچیز درصد موفقیت بالا در سنگ‌های تا ۲ سانتیمتر | نیاز به تجهیزات پیشرفته و پزشک با تجربه امکان نیاز به گذاشتن استنت (لوله موقت برای تخلیه ادرار) پس از عمل هزینه کمی بالاتر نسبت به سایر روش‌ها
|
روش دوم: SWL، سنگ‌شکنی برون اندامی با امواج شوک
در روش SWL یا سنگ‌شکنی برون اندامی، بدون نیاز به بیهوشی یا ورود ابزار به بدن، امواج صوتی با انرژی بالا از بیرون بدن به سمت محل سنگ ارسال می‌شوند. این امواج با تمرکز در نقطه مورد نظر، سنگ را به قطعات ریز تبدیل می‌کنند که این قطعات در طی چند روز یا هفته، به صورت طبیعی از طریق ادرار دفع می‌شوند. از جمله مزایا و معایب این روش درمان سنگ کلیه بدون برش و بخیه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
| مزایای SWL | معایب SWL |
| کاملاً غیرتهاجمی و بدون نیاز به برش انجام سرپایی و بدون بستری طولانی مناسب برای سنگ‌های کوچک‌تر از ۱.۵ سانتیمتر درد و عوارض بسیار کم | نیاز به چند جلسه درمان برای سنگ‌های بزرگ‌تر احتمال خروج ناقص تکه‌های سنگ و انسداد حالب کارایی کمتر در سنگ‌های سخت یا بزرگ محدودیت استفاده در بیماران چاق یا زنان باردار |
روش سوم: PCNL، نفرولیتوتومی از راه پوست
روش PCNL در واقع یک نوع جراحی کم تهاجمی است که برای سنگ‌های بزرگ‌تر از ۲ سانتیمتر یا سنگ‌های شاخ گوزنی به کار گرفته می‌شود. در این روش، پزشک از طریق ایجاد یک سوراخ کوچک (حدود ۱ سانتیمتر) در ناحیه پشت، با استفاده از لوله و ابزار مخصوص وارد کلیه شده و سنگ را به کمک لیزر یا دستگاه سنگ‌شکن خرد و از بدن خارج می‌کند. مزایا و معایب PCNL به عنوان یکی از روش‌های درمان سنگ کلیه بدون برش و بخیه به شرح جدول زیر است:
| مزایای PCNL | معایب PCNL |
| موفقیت بسیار بالا در خارج کردن سنگ‌های بزرگ نیاز به بیهوشی عمومی اما با برش بسیار کوچک امکان برداشت کامل سنگ در یک مرحله
| نسبت به RIRS و SWL تهاجمی‌تر است نیاز به بستری چندروزه وجود بخیه و احتمال خونریزی خفیف نامناسب برای بیماران مبتلا به اختلالات انعقادی یا عفونت فعال |
مقایسه جامع روش‌های درمان سنگ کلیه بدون برش و بخیه
سه روش RIRS، SWL و PCNL اصلی‌ترین روش‌های درمان سنگ کلیه بدون برش و بخیه هستند که هر کدام در شرایط متفاوتی به کار گرفته می‌شوند. در جدول زیر این سه روش از جنبه‌های مختلف مورد مقایسه قرار گرفتند:
| ویژگی‌ها | RIRS | SWL | PCNL |
| نوع روش | اندوسکوپی از راه مجرا | غیرتهاجمی (امواج صوتی) | جراحی از راه پوست |
| برش و بخیه | ندارد | ندارد | دارد (کوچک) |
| نوع بیهوشی | عمومی یا بی‌حسی موضعی | معمولاً بدون بیهوشی | بیهوشی عمومی |
| اندازه مناسب سنگ | تا ۲ سانتیمتر | تا ۱.۵ سانتیمتر | بیشتر از ۲ سانتیمتر |
| دوره نقاهت | بسیار کوتاه (۱ تا ۲ روز) | کوتاه (چند ساعت تا یک روز) | حدود ۳ تا ۵ روز |
| درصد موفقیت | بالا (۹۰ تا ۹۵ درصد) | متوسط تا بالا (۷۰ تا ۸۵ درصد) | بسیار بالا (۹۵٪ به بالا) |
| میزان درد و عوارض | بسیار کم | کم | متوسط |
| امکان تکرار درمان | معمولاً نیاز ندارد | گاهی لازم است | به ندرت نیاز است |
| هزینه درمان | متوسط تا بالا | پایین | بالا |
بهترین روش درمان سنگ کلیه بدون برش و بخیه کدام است؟
انتخاب روش مناسب درمان سنگ کلیه بدون برش و بخیه بستگی به عوامل مختلفی دارد؛ از جمله این عوامل می‌توان به اندازه، جنس و محل قرارگیری سنگ، وضعیت کلیه، سن و شرایط عمومی بیمار اشاره کرد.
- برای سنگ‌های کوچک‌تر از ۱.۵ سانتیمتر، روش SWL انتخاب اول است.
- برای سنگ‌های بین ۱.۵ تا ۲ سانتیمتر یا سنگ‌هایی در موقعیت‌های دشوار، روش RIRS بهترین گزینه است.
- اما اگر سنگ بزرگ‌تر از ۲ سانتیمتر باشد یا قبلاً با روش‌های دیگر دفع نشده باشد، روش PCNL انتخاب مطمئن‌تری خواهد بود.
بنابراین می‌توان گفت که در یین روش‌های درمان سنگ کلیه بدون برش و بخیه ، RIRS نسبت به دو روش دیگر مزیت‌های بیشتری دارد؛ زیرا این روش به صورت کامل از راه مجرا انجام شده و به عنوان درمان مدرن و کم عارضه شناخته می‌شود.
دکتر امیر عباس شه دوست به عنوان بهترین متخصص اورولوژی در شهر اراک، از تجربه و دانش بالایی در بکارگیری روش‌های درمان سنگ کلیه بدون برش و بخیه برخوردار است. دکتر شه دوست می‌تواند با بررسی شرایط بیمار، شدت علائم، نوع سنگ و دیگر عوامل وابسته، روش مناسب جهت خارج کردن سنگ از بدن را انتخاب کرده و روش مورد نظر را با استفاده از تجهیزات به‌روز و پیشرفته، با بالاترین میزان ایمنی و موفقیت بکار گیرد.
راه‌های ارتباط با دکتر شه دوست
مراجعه حضوری به مطب: در صورت تمایل به مراجعه حضوری و دریافت نوبت، می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
مراجعه حضوری به مطب: در صورت تمایل به مراجعه حضوری و دریافت نوبت، می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
- تماس تلفنی با مطب: برای تعیین وقت ملاقات و کسب اطلاعات بیشتر در مورد ساعات کاری مطب، می‌توانید با شماره تلفن‌های زیر تماس بگیرید:
- مراجعه حضوری به مطب: در صورت تمایل به مراجعه حضوری و دریافت نوبت، می‌توانید به آدرس زیر مراجعه کنید:
